Tiêu chảy là gì?
Tiêu chảy là một trong những vấn đề tiêu hóa phổ biến, có thể xuất hiện ở mọi đối tượng, từ người lớn đến trẻ em, có đặc điểm là tình trạng đi tiêu nhiều lần với phân lỏng kèm theo nước. Hầu hết các trường hợp tiêu chảy thường ở mức độ nhẹ và có thể hồi phục hoàn toàn thông qua chăm sóc và điều trị tại nhà. Tuy nhiên, một số trường hợp tiêu chảy có thể phức tạp, diễn biến trở nên nghiêm trọng, gây ra nhiều vấn đề phức tạp và nguy hiểm, thường là ở trẻ dưới 5 tuổi, đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi.
Nguyên nhân gây ra bệnh tiêu chảy
Tiêu chảy có thể phát sinh do nhiều nguyên nhân khác nhau như vi khuẩn, virus, ký sinh trùng… Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến gây ra tiêu chảy:
Nhiễm khuẩn đường ruột: Đây là tình trạng mô trong đường tiêu hóa bị kích thích, viêm nhiễm do sự xâm nhập của các tác nhân gây bệnh. Thường xảy ra sau khi ăn các loại thực phẩm không đảm bảo vệ sinh, chứa khuẩn Clostridium, Salmonella, tụ cầu. Các món ăn tươi sống không được xử lý đúng cách như đồ tái, gỏi, rau sống cũng có thể chứa ký sinh trùng hoặc vi khuẩn gây hại cho hệ tiêu hóa.
Vệ sinh kém: Môi trường sống không sạch sẽ, điều kiện vệ sinh kém tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn gây tiêu chảy nhiễm trùng sinh sôi và lây lan.
Rối loạn hệ vi sinh đường ruột: Sử dụng thuốc kháng sinh không đúng cách, lạm dụng thuốc kháng sinh là nguyên nhân phổ biến gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, làm tăng nhu động ruột, giảm khả năng hấp thu dẫn đến tiêu chảy.
Cơ thể không thể hấp thụ đường: một số trường hợp cơ thể không thể hấp thụ một số loại đường như glucose, galactose, lactose, fructose có trong trái cây hoặc thực phẩm khác, dẫn đến tình trạng tiêu chảy kéo dài và tác động đáng kể đến sức khỏe.
Ngộ độc thực phẩm: Thức ăn ôi thiu, hết hạn sử dụng, chứa nhiều chất phụ gia, nhiễm độc, nhiễm khuẩn là nguyên nhân chính gây ngộ độc thực phẩm.
Hội chứng ruột kích thích: Xảy ra do việc tiêu thụ một số loại thực phẩm không hợp với cơ thể, thay đổi thói quen ăn uống hoặc sử dụng một số loại thuốc khiến nhu động ruột bị co thắt quá mức, thức ăn di chuyển nhanh hơn trong đường ruột, dẫn đến tiêu chảy.
Viêm đại tràng: Tiêu chảy là một triệu chứng thường gặp ở những người bị viêm đại tràng – bệnh lý được gây ra bởi vi khuẩn, nấm, ký sinh trùng, căng thẳng, áp lực…
Dấu hiệu nhận biết bệnh tiêu chảy ở người lớn
Tiêu chảy được xác định khi người bệnh trải qua tình trạng đi ngoài phân lỏng liên tục, với tần suất từ 3 lần trở lên trong vòng 24 giờ. Ngoài ra, tiêu chảy thường đi kèm với một số triệu chứng khác liên quan đến đường tiêu hóa, như đau bụng, đầy hơi, buồn nôn, nôn, mệt mỏi, và đi tiêu gấp.
Bệnh nhân cần được chuyển đến bệnh viện để nhận sự hỗ trợ, nhằm ngăn ngừa biến chứng khi tiêu chảy trở nên nặng, đặc biệt là khi xuất hiện các dấu hiệu nghiêm trọng như:
Tiêu chảy kéo dài hơn 2 ngày.
Cơn đau bụng ngày càng dữ dội.
Người bệnh cảm giác đau, rát ở trực tràng.
Sốt cao trên 39 độ C, sốt cao kéo dài và không có dấu hiệu thuyên giảm sau khi đã sử dụng thuốc hạ sốt.
Phân có màu đen, chứa máu hoặc phân sống.
Mệt mỏi, suy kiệt.
Nhịp tim đập nhanh.
Đau đầu, chóng mặt.
Biểu hiện mất nước nghiêm trọng.
Ói mửa liên tục.
Nước tiểu có màu sẫm.
10 Cách Trị Tiêu Chảy Hiệu Quả Tại Nhà
Tiêu chảy không chỉ gây ảnh hưởng lớn đến cuộc sống hàng ngày và công việc, mà còn khiến cho người bệnh trở nên mệt mỏi và khó chịu. Dưới đây là một số phương pháp điều trị tiêu chảy tại nhà nhanh chóng, giúp người bệnh sớm vượt qua những khó khăn không mong muốn mà bệnh tình mang lại:
1. Bổ sung nước cho cơ thể
Tiêu chảy kéo dài có thể dẫn đến mất nước, mất điện giải và khoáng chất trong cơ thể. Do đó, khi mắc bệnh tiêu chảy, việc quan trọng nhất là duy trì việc uống đủ nước.
Nếu tiêu chảy ở mức độ nhẹ, bệnh nhân cần tăng cường uống nước, chia nhỏ thành từng ngụm nhỏ. Ngoài nước lọc, nước ép trái cây như táo, mận cũng là lựa chọn tốt. Đối với trẻ nhỏ đang được nuôi bằng sữa mẹ, việc tăng tần suất và lượng bú giúp đảm bảo cung cấp đủ nước, dưỡng chất và năng lượng.
Trong trường hợp tiêu chảy trở nên nặng, ngoài việc uống nước, bệnh nhân cũng cần sử dụng dung dịch bù nước và điện giải. Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới và UNICEF, dung dịch bù nước và điện giải là một lựa chọn tích cực để hỗ trợ điều trị tiêu chảy, phù hợp cho cả trẻ em và người lớn.
2. Sữa chua
Sữa chua là một thực phẩm giàu lợi khuẩn, giúp duy trì cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Lợi khuẩn trong sữa chua còn đóng vai trò sản xuất axit lactic, hỗ trợ quá trình loại bỏ độc tố và tiêu diệt vi khuẩn gây tiêu chảy, từ đó góp phần cải thiện tình trạng sức khỏe tốt hơn.
Theo khuyến cáo của các chuyên gia, người mắc tiêu chảy nên tiêu thụ 2 hũ sữa chua mỗi ngày. Kết hợp sữa chua với chuối cũng là một lựa chọn tốt để tăng cường hiệu quả trong điều trị tiêu chảy, bởi chuối chứa pectin – một loại chất xơ hòa tan giúp hấp thụ chất lỏng trong ruột, giảm tiêu chảy và bổ sung điện giải.
3. Nghỉ ngơi
Nghỉ ngơi đủ giấc sẽ mang lại cảm giác thư giãn và thoải mái cho cơ thể, từ đó hỗ trợ quá trình điều trị tiêu chảy. Trong thời gian nghỉ ngơi, việc đặt một chiếc khăn hoặc túi chườm ấm lên bụng sẽ giúp bệnh nhân giảm cảm giác không thoải mái, đồng thời giảm đau do cơn co thắt bụng.
4. Tránh xa những loại thực phẩm
Khi bị tiêu chảy, hệ tiêu hóa thường hoạt động kém hiệu quả hơn so với tình trạng bình thường và dễ bị kích thích. Do đó, người bệnh nên hạn chế ăn các loại thực phẩm cay, nóng, nhiều dầu mỡ, khó tiêu hóa, đồ đông lạnh, đồ chế biến sẵn, cũng như tránh sữa và các sản phẩm từ sữa (trừ sữa chua), nước ngọt, nước có ga, cà phê. Việc tiêu thụ những sản phẩm này có thể làm tăng tình trạng tiêu chảy. Thay vào đó, người bệnh nên ưu tiên ăn những món dạng lỏng, mềm, dễ tiêu như cháo, súp để giảm áp lực cho hệ tiêu hóa.
5. Thực phẩm giàu tinh bột
Một chế độ dinh dưỡng khoa học và phù hợp có thể giúp cung cấp đầy đủ dưỡng chất và năng lượng cho cơ thể, từ đó giảm áp lực cho hệ tiêu hóa và cải thiện tình trạng tiêu chảy. Những thực phẩm như ngũ cốc, bột sắn, gạo, khoai tây, cà rốt, và rau xanh là những nguồn dưỡng chất quan trọng, giúp giảm nhẹ cơn đau dạ dày hiệu quả.
Lưu ý rằng, người bệnh tiêu chảy nên tránh tiêu thụ bột yến mạch và khoai tây chiên, vì chúng có thể làm tăng cường tình trạng tiêu chảy và gây cơn đau bụng mạnh mẽ hơn.
6. Quả việt quất (Blueberry)
Việt quất là một loại trái cây có khả năng nhanh chóng giảm triệu chứng tiêu chảy nhờ chứa anthocyanosides, đồng thời có đặc tính kháng khuẩn và chống oxi hóa vượt trội.
7. Trà hoa cúc
Trà hoa cúc được xem là một phương pháp tự nhiên và hiệu quả để giảm triệu chứng tiêu chảy. Với chứa lượng tanin và nhiều khoáng chất quan trọng cho cơ thể, loại trà này có thể cải thiện các dấu hiệu của tiêu chảy, hỗ trợ ngăn chặn co thắt và thường được sử dụng trong việc phòng ngừa và điều trị viêm đường ruột.
8. Trà vỏ cam
Trà vỏ cam chứa nhiều tanin, pectin, và các khoáng chất như magie, kẽm, vitamin A… có tác dụng hỗ trợ việc điều chỉnh nhu động ruột và cải thiện những vấn đề liên quan đến rối loạn tiêu hóa. Vì thế, khi bị tiêu chảy, người bệnh có thể thử uống trà vỏ cam để cải thiện tình trạng của mình.
9. Lá ổi, búp ổi non
Lá ổi và búp ổi non chứa nhiều flavonoid, đặc biệt là quercetin, giúp hỗ trợ bài tiết acetylcholin trong ruột và kích thích cơ trơn ruột. Điều này có thể giảm nhẹ các cơn co thắt ruột và đau bụng do tiêu chảy. Thêm vào đó, lá ổi còn chứa tanin, có tác dụng giảm tiết dịch ruột, kháng khuẩn, giúp làm săn chắc niêm mạc ruột.
10. Gừng tươi nướng
Trong y học dân gian, gừng tươi nướng được coi là một biện pháp hỗ trợ hiệu quả trong việc điều trị các vấn đề liên quan đến tiêu hóa, như tiêu chảy, ngộ độc thực phẩm, nôn ói, và dị ứng thực phẩm. Tuy nhiên, đối với những người có các vấn đề về gan, sỏi mật, phụ nữ mang thai, hoặc trong trường hợp có sốt, cần lưu ý rằng không nên sử dụng phương pháp này để điều trị tiêu chảy.
Trong cuộc sống hàng ngày, việc biết cách tự trị tiêu chảy tại nhà một cách nhanh chóng và hiệu quả là rất quan trọng. Hy vọng rằng những cách trị tiêu chảy đơn giản này sẽ giúp bạn vượt qua những thời kỳ khó khăn. Hãy nhớ rằng duy trì sức khỏe của đường ruột là chìa khóa quan trọng để có một cuộc sống khỏe mạnh.
Câu Hỏi Thường Gặp
Q: Làm thế nào để biết khi nào cần tìm sự chăm sóc y tế?
A: Các dấu hiệu như mất nước nhanh, sốt cao và sự suy kiệt nặng nề là dấu hiệu bạn nên thăm bác sĩ.
Q: Dùng than hoạt tính có an toàn không?
A: Sử dụng than hoạt tính theo hướng dẫn và không sử dụng lâu dài là an toàn.
Q: Có nên tập thể dục khi đang có tiêu chảy không?
A: Nên tránh tập thể dục nặng khi bạn đang mắc tiêu chảy để tránh làm tăng cường mệt mỏi.
Q: Thời gian nghỉ ngơi là bao lâu là đủ?
A: Nghỉ ngơi ít nhất 24 đến 48 giờ sau khi triệu chứng tiêu chảy giảm đi.
Q: Có cách nào để ngăn chặn tiêu chảy tái phát?
A: Duy trì chế độ ăn uống cân đối, hạn chế thức ăn kích thích và giữ vệ sinh là cách tốt nhất để ngăn chặn tái phát tiêu chảy.
Bài viết tham khảo dành cho bạn: 7 Xu Hướng Kinh Doanh Đáng Chú Ý Trong Năm 2024
